Tolereren

Ieder mens heeft eigen opvattingen en ideeën over het leven en over de manier waarop hij en ook anderen daaraan een vorm geven. Het is gebruikelijk vast te houden aan eigen opvattingen en ze als enig juiste te beschouwen. Wie bereid is zich in anderen te verplaatsen en rekening te houden met opvattingen van anderen wordt tolerant genoemd. Tolereren is afgeleid van het Latijnse 
´tolerare´ wat ´het hoofd bieden´ betekent, hetzelfde als verduren en verdragen. Verdragen in een sociale context doelt op de mate waarin afwijkend gedrag wordt getolereerd en dus niet gediscrimineerd. Tolerantie als gedragshouding heeft niet altijd bestaan. De Grieken gaven de eerste aanzet. In de tijd van Plato en Socrates werden tolerantie, respect en moraal veelvuldig bediscussieerd. In hun tijd waren verschillende opvattingen en meningen toegestaan. Later ging deze vorm van respect betonen aan andersdenkenden weer verloren. Pas na de Verlichting en de Franse Revolutie kreeg tolerantie in Europa een nieuwe kans. Tolerantie is niet iets wat is aangeboren of zich vanzelf ontwikkelt. Tolerantie én het tegenovergestelde intolerantie worden beiden gevormd door sociale, culturele en economische omstandigheden. Zelfs in de Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties uit 1948 is tolerantie vastgelegd. Volgens de VN gaat tolerantie slechts zo ver dat de te tolereren mening of houding niet in strijd is met de mensenrechten of de geldende wetgeving geen geweld aandoet. Coping is een begrip uit de psychologie. Waarmee de manier wordt bedoeld waarop iemand met stress omgaat. Het kunnen tolereren, omgaan met en verdragen van stressoren; zoals ziekte, werkeloosheid, verlies of pijn. Coping is afgeleid van het Engelse begrip ´to-cope-with´ en wordt in de Nederlandse taal veelvuldig gebruikt. Coping is feitelijk een combinatie van verstandelijke en emotionele reacties, om met stress en problemen om te gaan die zich uiten in de vorm van gedrag. Afhankelijk van de omstandigheden gebruikt iemand in stresssituaties een coping-stijl die bij de persoonlijkheid past en reageert primair op ´Wat is er aan de hand?´ en ´Wat ga ik er mee doen?´. Een veel gebruikte coping-stijl is actief aanpakken. Dus het probleem analyseren en direct oplossen. Dit kan ook door begrip, troost en steun bij een ander te zoeken om samen het probleem op te lossen. Veel mensen gebruiken vermijding als coping-stijl. Het probleem wordt ontkend en vermeden. Of ze stellen zichzelf gerust door te denken dat anderen het nog veel zwaarder hebben en het allemaal wel meevalt. Piekeren, zichzelf de schuld geven en twijfelen is een depressieve coping. Een probleem kan ook leiden tot een agressieve coping met geklaag om anderen die niet bereid zijn te helpen. Zelfs religie wordt soms gezien als een vorm van coping om met stress en problemen om te gaan. Maar om niet vast te lopen in religieuze of fundamentalistische waarden is er een bepaalde tolerantie nodig. Daar waar de tolerantie te groot is zal de persoon niet meer goed functioneren en te buigzaam, te tolerant, worden. De paradox van tolerantie is als een wankel evenwicht, want te veel vasthouden aan religieuze waarden houdt verstarring in waardoor tolerantie dan onvoldoende wordt verdragen. Gepubliceerd in Hallo Weekblad 15 juni 2017

De drug – het bedrog van het lichaam

De titel is ontleend aan een hoofdstuk uit het boek: De opstand van het lichaam van Alice Miller; schrijfster van: Het drama van het begaafde kind. Getroffen was ik, door de foto´s van de Amerikaanse filmster Ben Affleck die momenteel een transformatie ondergaat; niet alleen psychologisch, ook fysiek. De laatste foto´s van de 44-jarige acteur tonen een versleten man met een oud gezicht, een grijze baard en een aanzienlijke gewichtstoename. Zijn terugval in alcoholisme is duidelijk. Net als andere Hollywoodcollega's: Johnny Depp en Brad Pitt, is Affleck gescheiden en alcoholist. Het menselijk lichaam draagt alle ervaringen van het leven in zich en legt innerlijke waarheden pijnlijk aan de dag. Daarom is bewustwording van het lichaam ook een van de belangrijkste doelen in een psychotherapeutische behandeling. De geest is bijzonder vernuftig om ervaringen weg te drukken zodat ze niet langer bewust zijn en dus ook niet gevoeld hoeven worden. Ontspanningsoefeningen, hypnotherapie en bio-energetica kunnen worden ingezet om het contact met het lichaam te herstellen en verloren herinneringen op te halen. Zeker de moeite waard wanneer het lichaam door allerlei pijntjes, kwaaltjes en klachten laat weten dat er ergens nog iets beleefd moet worden, voordat een evenwicht is bereikt en het gevoel van integriteit, heelheid en verbondenheid is hersteld. De meeste mensen hebben geleerd om echte reacties op pijn, boosheid, angst en verdriet te onderdrukken om straf te ontwijken. Beleefd zijn, met twee woorden spreken en u-zeggen zijn zo enkele voorbeelden om geduldig te voldoen aan de regels van ouders en opvoeders. In de puberteit en adolescentie gaf het een gevoel van trots en superioriteit om zo beheerst te functioneren. Het was haast een deugd. Want de beheerstheid voldeed prima aan de verwachtingen van anderen. Het leek zelfs gezond, maar was het feitelijk niet. Want het bracht een verwijdering van het zelf op gang. Veel mensen mochten als kind nooit hun sterke emoties tonen en dus ook niet ervaren; en verlangden daar later dubbel zo hard naar. Psychotherapie helpt om met zulke verdrongen emoties om te gaan en deze emoties in bewuste gevoelens om te zetten en ze te leren begrijpen in het hier en nu. Daar is behalve moed evenzeer innerlijk vertrouwen voor nodig. In therapie zijn, kan zwaar zijn en tegelijkertijd bevrijdend, om te ontdekken hoe lichaam en geest met elkaar samenwerken om het ene te onderdrukken en het andere bloot te leggen. Het is wellicht een aanmoediging om verdriet over een pijnlijke kwetsing de vrije loop te laten. Anderen wijzen die weg van vrijelijk emoties uiten voor zichzelf af, omdat ze hun tragische ervaringen niet aan een ander willen óf kunnen toevertrouwen. Het is niet hun gewoonte dat te doen. Behalve als er toevallig alcohol of drugs in het spel zijn, dan is het kennelijk heel gewoon je gevoelens openlijk te tonen. In de showbizzwereld is het geaccepteerd om alcohol of drugs te nemen voor een goed humeur of om iets bijzonders te presteren. De laatste tijd zijn er nogal wat sterren die openlijk spreken over hun dwangmatig middelenmisbruik, want het lichaam verdraagt een vervreemding van zichzelf helaas niet een heel leven lang. Hallo Weekblad 18 mei 2017; bron: De opstand van het lichaam, Alice Miller, 2004

Verlies

De dood is dwingend en onomkeerbaar. Iemand verliezen waarvan je houdt is eerst geheel ongeloofwaardig. Bij de meeste mensen duurt het een tijd voor het besef werkelijk doordringt en dan nog vaak heel langzaam. Liever houdt men de geliefde bij zich en lijkt het soms of de overledene nog in levenden lijve aanwezig is; een heel gewoon verschijnsel na een groot verlies. Met ongekende moed en levenskracht regelt men alles voor het afscheid en zelfs anderen worden getroost en opgevangen. Het gekke is dat men na een verlies rustig het leven oppakt alsof er niets is gebeurd. De redenering is; verlies hoort bij het leven. Mensen ervaren het als iets gewoons. Iemand bij wie de dood van een geliefde niet doordringt kan soms heel flink lijken. Zo´n periode kan een hele tijd duren, zelfs vele maanden. De omgeving denkt snel dat het verlies is verwerkt, maar dan stort iemand in. De omgeving begrijpt dat minder goed en heeft in de regel dan weinig aandacht voor het verdriet, dat ineens daar is in al zijn droefheid. Het verlies van een ouder of een kind in een gezin slaat een grote leegte, een gat. Waaromheen alle gezinsleden zich verenigd zien; maar elkaar moeilijk kunnen bereiken. De overledene nam zijn eigen plaats in en werd door ieder gezinslid anders ervaren. Het rouwproces is een individueel proces. Soms vergelijkt men het met een vingerafdruk; die ook van ieder mens anders is. Wanneer ouders hun kind verliezen zijn er veel geduld, vertrouwen en genegenheid nodig om begrip voor elkaar te hebben en uiteindelijk elkaar terug te vinden. Wanneer het verdriet komt is er ineens de pijn van het verlies. Tegen verdriet kan men geen medicijnen slikken. Verdriet hebben, is een onvermijdelijke pijn lijden. De pijn kan gepaard gaan concentratieverlies, slecht slapen, boosheid en gefrustreerdheid, die meestal niet direct in verband worden gebracht met rouw. Sommige mensen ervaren sterke schuldgevoelens om iets dat kort voor het overlijden is gebeurd en wat moeilijk wordt geaccepteerd. Het is dan een onomkeerbaar feit. Om anderen te helpen hun verdriet te dragen is niet eenvoudig. Mensen die rouwen hebben behoefte om hun verhaal te doen, zodat er naar hun wordt geluisterd. Hoe moeilijk dat ook is. Rouwenden hebben namelijk een veilige plek nodig om hun gevoelens te uiten; want kwetsbaarheid tonen is wellicht het moeilijkste wat een mens kan laten zien. Na de rouwperiode moet opnieuw geleerd worden om van het leven te genieten en daar kan een tijd overheen gaan. Er staat geen tijd voor rouw. Ieder mens verwerkt rouw op zijn eigen manier. Wanneer je van iemand houdt is het altijd een opgave om iemand los te laten. Voor de een is een jaar voldoende en voor de ander is zelfs 3 jaar nog te weinig om iemand te laten gaan. Onbelangrijk is hoe lang een rouwproces duurt. Iemand kan niet op bevel een levensfase doorleven en of afsluiten. Daarvoor zijn bewustwording en geduld nodig om stap voor stap te groeien naar een nieuwe levensfase. Hallo Weekblad 20 april 2017; Bron: www.inspiratiemagazine.nl 15-01-2014 interview met Prof. Manu Keirse, hoogleraar Faculteit Geneeskunde van de Katholieke Universiteit te Leuven