Hypochondrie
Hypochondrie betekent
ziektevrees. Hypochondrische patiënten menen te lijden aan klachten die ze niet
hebben. De hypochonder is er van overtuigd ernstig ziek te zijn. Deze
overtuiging wordt in verband gebracht met lichamelijke factoren zoals jeuken,
steken of krampen of met factoren buiten het lichaam zoals bijvoorbeeld
luchtvervuiling. Wanneer de hypochondrie zich ontwikkelt ervaart de patiënt ook
allerlei variaties van deze interne en externe factoren. In eerste instantie zou
je kunnen zeggen dat het gaat om een intense bezorgde houding over de eigen gezondheid.
Vanuit de psychodynamische en psychosociale benaderingen wordt gesteld dat het
bij hypochondrie meer gaat om een interactief proces van allerlei dingen zonder
een aanwijsbare oorzaak. Tijdens het hypochondrische proces hebben de patiënten
feitelijk alleen aandacht voor hun lichaam. De focus ligt op de controle van
het lichaam waarbij de patiënt voortdurend allerlei pogingen doet, zoals
´doktershopping´, om steeds weer te zoeken naar meer informatie met als doel een
finale rust te bereiken zodat het zoeken stopt. Vanuit de psychodynamische
benadering noemde Freud de hypochondrie een somatische manifestatie van onbewuste
psychische en emotionele krachten. Freud was van mening dat de hypochondrische
mens zijn aandacht niet meer op de buitenwereld richt maar louter op zichzelf. Wanneer
hij niet krijgt wat hij wil of wanneer hij niet in staat is om zijn woede te
uiten, wordt die woede een vermeende ziekte die leidt tot aandacht en zorg
welke niet eerder aanwezig was in vroege ervaringen van verlatenheid of
afwijzing. Volgens andere onderzoekers is de functie van hypochondrie een vorm
van zelfverdediging tegen een negatief zelfbeeld en of schuldgevoel. De
stelling is dat een negatief zelfbeeld beter wordt geaccepteerd als zich lichamelijk
ziek voelen, dan als zich waardeloos voelen. In de psychosociale benadering
ziet men hypochondrie meer als een ziekte die wordt geassocieerd met ziektewinst
door de rol van de patiënt op zich te nemen Aan de ene kant zijn er de voordelen
van het ontvangen van zorg en of het vermijden van verantwoordelijkheden en aan
de andere kant is de ziektevrees een manier om het gesprek en de communicatie
met anderen gaande te houden. Er zijn ook onderzoekers die de ziekte vanuit een
bio-psycho-sociale benadering beschouwen en de 'rol van de patiënt'
onderstrepen omdat ziek worden ook een sociaal proces is met rechten en
plichten zowel voor de omgeving, als de patiënt. Een recht is bijvoorbeeld de vrijstelling
van sociale verantwoordelijkheid en een plicht is dat de patiënt zijn toestand
als ongewenst beschouwt, deze wil verbeteren en op zoek gaat naar professionele
hulp. Ziektegedrag wordt bepaald door individuele aanleg en is natuurlijk
onderhevig aan sociale en culturele factoren. In zekere zin bepaalt het
ziektegedrag van de patiënt ook de communicatie. Bij hypochondrie wordt met
name de directe communicatie vervangen door indirecte lichaamstaal die
lichamelijke klachten tot uitdrukking brengt. Het ziekzijn is een geaccepteerde
manier om het oneens te zijn met iets of een probleem niet te hoeven bespreken
met het gevaar van mogelijke afwijzing of conflict. Alsof er een spel wordt
gespeeld dat heet ´als de ziekte er niet was dan… ´ om aan te geven dat alles
goed is en dat de enige storende factor de ziekte is. Hallo Weekblad 5 februari 2020.
Reacties