Sociale fobie, Agorafobie & Paniek

Wanneer een sociale fobie, agorafobie of paniek je leven domineren zodat je dagelijks leven ernstig wordt belemmerd spreken we van een angststoornis. Angst waarschuwt je voor gevaar. Bij sommige mensen is deze seinfunctie volledig verstoord. Ze zijn angstig zonder reden. Er zijn verschillende angststoornissen. Mensen met een sociale fobie zijn bang voor alle situaties waarbij sociale interactie is vereist; zoals een gesprek beginnen, iets eten of drinken buitenshuis of een afspraak maken bij de bank of gewoon iets simpels zoals op verjaardagsvisite gaan. De angst om door anderen te worden geobserveerd of negatief beoordeeld zorgt ervoor dat ze deze situaties zoveel mogelijk vermijden. Mensen met een sociale fobie voelen zich minderwaardig ten opzichte van anderen. Om hun angst verborgen te houden voor anderen, is hun aandacht volledig op zichzelf gericht om geen fout te maken. Het is de angst om te anticiperen die er voor zorgt dat de spanningen zich fysiek uiten in de vorm van hartkloppingen, transpireren, buikpijn en blozen. De symptomen lijken op een paniekaanval maar is het niet. Hoewel sociale fobie vaker voorkomt bij vrouwen zijn er ook veel mannen waarbij deze angststoornis zich manifesteert, meestal tijdens de adolescentie. Maar de fobie kan zich ook ontwikkelen nadat er een belangrijke verandering in het leven of werk heeft plaatsgevonden. Meestal wordt het een chronische aandoening waarbij het piekeren over het eigen functioneren steeds aanwezig is. De paradox is dat mensen met een sociale fobie over het algemeen toch erg gewaardeerd worden door de omgeving vanwege hun sociale vaardigheden. Het verschil met de Vermijdende persoonlijkheidsstoornis is dat bij deze stoornis de sociale fobie in extreme mate voorkomt en men overgevoelig is voor iedere mogelijke afwijzing. Een relatie wordt niet aangegaan wanneer er geen zekerheid is dat men onvoorwaardelijk wordt aangenomen. Vanzelfsprekend leidt dit tot afzondering. Men verlangt naar genegenheid en acceptatie, maar een laag zelfbeeld zorgt ervoor dat degene met een Vermijdende persoonlijkheidsstoornis zijn eigen prestaties onderschat en zich te veel bekommert om het eigen falen. Een nieuwe baan of activiteit waarbij contact met anderen nodig is wordt uit de weg gegaan uit angst bekritiseerd of belachelijk gemaakt te worden. De angst zorgt voor een gevoel van inferioriteit. De vermijding is gewoonlijk op bijna alle levensgebieden en houdt zodoende het chronische karakter in stand waardoor het een persoonlijkheidskenmerk is in plaats van een symptoom. Mensen met agorafobie ervaren ook een verscheidenheid aan lichamelijke symptomen echter deze symptomen worden beschouwd als een gevaar voor het eigen leven en gaan gepaard met catastrofale gedachten. Uit angst vermijdt men publieke situaties vanwege de gedachte dat ontsnappen moeilijk kan zijn zo niet onmogelijk en hulp niet beschikbaar of te laat, zodat men in een gênante toestand terechtkomt bijvoorbeeld de angst om te vallen of voor incontinentie. De symptomen van paniekstoornis zijn verstrekkend en worden vaker verward met een hartinfarct waarbij de angst om gek te worden en de controle te verliezen extreem aanwezig is. Het totaal van de symptomen wordt feitelijk meer gevreesd dan de situatie zelf. Mensen die aan een paniekstoornis met agorafobie lijden, geven er de voorkeur aan samen met anderen ergens heen te gaan en vinden het niet prettig dit alleen te doen. Hallo Weekblad 13 november 2019