Helpt een zelfhulpboek?

In deze tijd voelen mensen zich vaak niet goed genoeg en ervaren een druk van de maatschappij om beter te presteren. Sociale netwerken noodzaken om altijd het beste van jezelf te laten zien. Het resultaat is, dat er steeds meer mensen zijn met stress, burn-out en depressieklachten die zoeken naar goede raad of het vinden van een oplossing. Aristoteles, een van de meest invloedrijke filosofen in de Westerse traditie, zei dat de mens altijd een soort gids en of hulp nodig heeft om zichzelf doelen te stellen en gelukkig te zijn. Waarschijnlijk is dat de reden dat er zoveel zelfhulpboeken worden gepubliceerd. Een zelfhulpboek definiëren is niet eenvoudig, want er bestaan niet zomaar een paar categorieën. Er zijn zelfhulpboeken voor relatieproblemen, problemen op het werk, over stress, de zin van het leven, fit blijven, ouder worden, tegenslag overwinnen en met geld omgaan. Het is daarom niet alleen lastig om te weten hoeveel titels er jaarlijks verschijnen, het maakt het ook lastig om te weten wat de effectiviteit van een zelfhulpboek is op de lezer. Er klinkt ook meer kritiek, dat het zelfhulpboek onrealistisch geluk voorspiegelt en de aandacht voor echte problemen zoals eenzaamheid, armoede en klimaatveranderingen in de weg staat. Natuurlijk bevordert het lezen van een zelfhulpboek de zelfredzaamheid van mensen. In het kader van e-health programma´s en online-interventies is alles wat de patiënt zelf bijdraagt aan zijn gezondheid welkom om de zorg betaalbaar te houden. Bovendien kunnen bepaalde onderwerpen gevoelig zijn om meteen een professional te raadplegen. Het lezen van een zelfhulpboek over een bepaald onderwerp helpt dan om te onderzoeken of iemand zelf iets aan de situatie kan doen of alsnog een afspraak maakt bij een professional. Veel succesvolle zelfhulpboeken komen uit Amerika. Amerikaanse auteurs baseren hun boeken vaak op persoonlijke ervaring en schrijven op een gemakkelijke manier zodat hun boeken voor het grote publiek toegankelijk zijn en velen zich in de thematiek herkennen. Een mooi voorbeeld is Wayne Dyer, hij overleed in 2015 en liet meer dan dertig titels na. Wetenschappelijk onderzoek kreeg aandacht in het zelfhulpboek vanaf de jaren negentig. Met de opkomst van de positieve psychologie onder leiding van Martin Seligman werd psychologisch onderzoek gedaan naar menselijk geluk in plaats van naar psychisch lijden. De methodes die door Seligman werden aangeraden mogen dan effectief bewezen zijn, over de echte effectiviteit van het zelfhulpboek is nog steeds weinig bekend. Een goed zelfhulpboek dient in ieder geval ´evidence-based´ te zijn. Wat betekent dat de theorie in het boek wetenschappelijk onderbouwd is en door een professional geschreven. Inhoudelijk dient het boek een balans te hebben tussen theorie en oefening, zodat de lezer de theorie meteen kan toepassen in zijn dagelijks leven. Het gevaar schuilt erin dat het de lezer niet lukt om gelukkig te worden; wat misschien als falen kan worden opgevat. Daarom wordt naast het toepassen van de theorie vaker geadviseerd met anderen, of je therapeut, eerlijk te praten over je problemen. In plaats van te proberen perfect te zijn. Hallo Weekblad, 21 februari 2019; Bron: NRC Handelsblad 11 december 2016; NU.NL 31 augustus 2018; Eva Orúe voor Infolibre.es 28 januari 2019