Helpt een zelfhulpboek?
In deze tijd voelen
mensen zich vaak niet goed genoeg en ervaren een druk van de maatschappij om
beter te presteren. Sociale netwerken noodzaken om altijd het beste van jezelf
te laten zien. Het resultaat is, dat er steeds meer mensen zijn met stress,
burn-out en depressieklachten die zoeken naar goede raad of het vinden van een
oplossing. Aristoteles, een van de meest invloedrijke filosofen in de Westerse
traditie, zei dat de mens altijd een soort gids en of hulp nodig heeft om
zichzelf doelen te stellen en gelukkig te zijn. Waarschijnlijk is dat de reden
dat er zoveel zelfhulpboeken worden gepubliceerd. Een
zelfhulpboek definiëren is niet eenvoudig, want er bestaan niet zomaar een paar
categorieën. Er zijn zelfhulpboeken voor relatieproblemen, problemen op het
werk, over stress, de zin van het leven, fit blijven, ouder worden, tegenslag
overwinnen en met geld omgaan. Het is daarom niet alleen lastig om te weten hoeveel
titels er jaarlijks verschijnen, het maakt het ook lastig om te weten wat de
effectiviteit van een zelfhulpboek is op de lezer. Er klinkt ook meer kritiek,
dat het zelfhulpboek onrealistisch geluk voorspiegelt en de aandacht voor echte
problemen zoals eenzaamheid, armoede en klimaatveranderingen in de weg staat. Natuurlijk
bevordert het lezen van een zelfhulpboek de zelfredzaamheid van mensen. In het
kader van e-health programma´s en online-interventies is alles wat de patiënt
zelf bijdraagt aan zijn gezondheid welkom om de zorg betaalbaar te houden. Bovendien
kunnen bepaalde onderwerpen gevoelig zijn om meteen een professional te raadplegen.
Het lezen van een zelfhulpboek over een bepaald onderwerp helpt dan om te
onderzoeken of iemand zelf iets aan de situatie kan doen of alsnog een afspraak
maakt bij een professional. Veel
succesvolle zelfhulpboeken komen uit Amerika. Amerikaanse auteurs baseren hun
boeken vaak op persoonlijke ervaring en schrijven op een gemakkelijke manier
zodat hun boeken voor het grote publiek toegankelijk zijn en velen zich in de
thematiek herkennen. Een mooi voorbeeld is Wayne Dyer, hij overleed in 2015 en
liet meer dan dertig titels na. Wetenschappelijk
onderzoek kreeg aandacht in het zelfhulpboek vanaf de jaren negentig. Met de
opkomst van de positieve psychologie onder leiding van Martin Seligman werd
psychologisch onderzoek gedaan naar menselijk geluk in plaats van naar psychisch
lijden. De methodes die door Seligman werden aangeraden mogen dan effectief
bewezen zijn, over de echte effectiviteit van het zelfhulpboek is nog steeds
weinig bekend. Een
goed zelfhulpboek dient in ieder geval ´evidence-based´ te zijn. Wat betekent dat
de theorie in het boek wetenschappelijk onderbouwd is en door een professional
geschreven. Inhoudelijk dient het boek een balans te hebben tussen theorie en
oefening, zodat de lezer de theorie meteen kan toepassen in zijn dagelijks
leven. Het gevaar schuilt erin dat het de lezer niet lukt om gelukkig te worden;
wat misschien als falen kan worden opgevat. Daarom wordt naast het toepassen
van de theorie vaker geadviseerd met anderen, of je therapeut, eerlijk te
praten over je problemen. In plaats van te proberen perfect te zijn. Hallo Weekblad, 21 februari 2019; Bron:
NRC Handelsblad 11 december 2016; NU.NL 31 augustus 2018; Eva Orúe voor
Infolibre.es 28 januari 2019
Reacties