Loenatik
Loenatik was een televisieserie van de VPRO over
de psychiatrische inrichting Zonnedael. De serie won verschillende
prijzen en hoewel ze bedoeld was voor de jeugd keken ook relatief veel
volwassenen naar de serie om het wel en wee van de bewoners te volgen. Majoor Breederoo en Bep
Brul die geregeld met elkaar in conflict waren; want de majoor had nooit begrip
voor de toenadering van de romantische Bep. Bep zocht vervolgens haar toevlucht
bij de manisch-depressieve Doolittle die zelf meer interesse had voor dieren.
Kortom een huis vol gekken. Waarbij zuster ten Hoeven en directeur Bomhoff hun
handen vol hadden, om het reilen en zeilen van de inrichting in goede banen te
leiden. Hoewel Bomhoff het feitelijk altijd te druk had met andere zaken, zoals
zijn computerspelletjes spelen. De titel Loenatik is
afgeleid van maanziekte of lunatisme. Maanziekte wordt door velen
gezien als een geestesziekte waarbij mensen overvallen worden door
stemmingswisselingen wanneer het volle maan is. Slaapwandelen wordt eveneens
vaker in verband gebracht met maanziekte. In de middeleeuwen was maanziekte een
term voor epilepsie omdat men dacht dat de ziekte onder invloed stond van de
maancyclus. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor maanziekte. Het is juist
meer een folkloristisch geloof dat teruggaat tot de oudheid en zelfs de
prehistorie. Het Engelse lunacy (gekte) en loony (gek) zijn ervan afgeleid. Mensen
die een beetje gek doen worden door hun omgeving meestal verontschuldigd op een
manier dat het ´bijna volle maan´ is of dat de geest in ze gekropen is. De
omgeving is over het algemeen heel coulant voor mensen die worstelen met hun
geestelijke gezondheid. Ondanks dat ze een beetje gek doen, worden ze toch
gezien als leden van de groep. Het ligt niet aan hen, het ligt aan iets dat in
hen is of het ligt aan de maan. Om vast te stellen of
de maancyclus daadwerkelijk van invloed is op het gedrag van mensen en hun
slaappatroon heeft de Canadese psycholoog en onderzoeker Jean Philippe Chaput van
de Universiteit Ottawa-Ontario in 2013 het slaappatroon van duizenden kinderen
over de hele wereld bestudeerd; om te zien of het patroon zich wijzigde als
gevolg van de maancyclus en hoe deze veranderingen een wijziging brachten in
hun dagelijks leven. Hij koos ervoor om juist kinderen te onderzoeken omdat
kinderen veel gevoeliger reageren op veranderingen in het gedrag en hun
slaapbehoefte groter is. Hij onderzocht in totaal bijna 6000 kinderen in 12
verschillende landen. De gegevens werden verzameld over een periode van meer
dan 28 maanden. Hetzelfde aantal maancycli werd verdeeld in drie fasen: volle
maan, halve maan en nieuwe maan. Uit de bevindingen van de studie bleek dat de
duur van de nachtrust tijdens de volle maan ten opzichte van de nieuwe maan
verminderd met gemiddeld 5 minuten. De studie toonde aan dat een volle maan
geen ongevallen of psychotische episodes veroorzaakt. Daarmee is er dus onvoldoende
bewijs geleverd dat maanziekte bestaat en daardoor blijft maanziekte een
folkloristisch geloof dat suggereert dat de maanstanden van invloed zijn op het
gedrag van mens en dier. Desondanks blijft de mythe even fascinerend. Hallo Weekblad 21 september 2017