Posttraumatische-stressstoornis
In de nieuwe DSM-5 (handboek voor
diagnostische criteria) is posttraumatische-stressstoornis opgenomen in het
hoofdstuk psychotrauma- en stressor-gerelateerde stoornissen. De trigger van
een posttraumatische-stressstoornis is de blootstelling aan een feitelijke of
dreigende dood, ernstige verwonding of seksueel geweld. De betrokkene kan deze
gebeurtenis zelf ervaren of er direct getuige van zijn; of verneemt dat een
naaste dit is overkomen. Herhaaldelijk worden blootgesteld aan akelige dingen
die met zo´n gebeurtenis te maken hebben, kunnen ook een
posttraumatische-stressstoornis veroorzaken. Denk daarbij aan politieagenten,
ambulancepersoneel en brandweerlieden. Dergelijke
situaties doen zich geheel onverwachts voor zodat de betrokkene zich op geen
enkele manier kan voorbereiden of verdedigen. Het is een kwestie van leven of
dood. De betrokkene moet gereageerd hebben met heftige angst en zich volkomen
hulpeloos en machteloos hebben gevoeld. Hier geef ik u een voorbeeld van zo´n
casus. De laatste tijd heeft de heer Jansen vaker last van nachtmerries en
ervaart dat hij overal op let. In deze dromen wordt hij achtervolgd door honden
die hun tanden laten zien en hem willen aanvallen; of soms door een groep
motorrijders die hem willen overrijden. Deze nachtmerries zijn ongeveer een
jaar geleden voor het eerst ontstaan, nadat hij werd overvallen bij de
pinautomaat. ’s Avonds was hij er nog uit gegaan om te pinnen. De volgende dag
zou hij met zijn gezin op vakantie gaan en al doende de laatste dingen regelend
had hij eraan gedacht dit nog te doen. Terwijl hij pinde werd hij in zijn rug bedreigd
met een hard voorwerp. Het voelde aan als een pistool en er volgde een worsteling
waarbij de heer Jansen bewusteloos op straat achterbleef. Een politieagent
maakte hem wakker. Naast de nachtmerries heeft hij de laatste tijd vaker geen
zin om naar buiten te gaan. Hij blijft liever thuis. Hij is erg prikkelbaar en
kan om vrijwel niets ineens kwaad worden. Het lijkt dan alsof hij zichzelf niet
meer is. Voor de andere gezinsleden is het een moeilijke situatie want steeds
vaker houden zij zich in om ruzies te vermijden. PTSS veroorzaakt
grote lijdensdruk en beperkingen in het sociale leven van de persoon die dan
minder goed in staat is om optimaal te functioneren. Tegenwoordig wordt er
juist gelet op de gedragsmatige symptomen om de stoornis vast te stellen;
herbeleving, vermijding; negatieve overtuigingen en stemming; en de activatie
van het centrale en autonome zenuwstelsel (arousal). Herbeleving
zijn flashbacks en psychisch lijden. Vermijding is het uit de weg gaan van
dingen die aan de gebeurtenis doen herinneren. Negatieve gedachten leiden
geregeld tot dwingende ideeën van zelfbeschuldiging of obsessieve gedachten dat
de ander schuldig was. Arousal komt tot uiting in roekeloos gedrag,
slaapproblemen en overmatige alertheid. Al deze symptomen zijn niet het gevolg
van een lichamelijke aandoening, drugs- of alcoholgebruik of medicijnen. Als we denken
aan de vele Syrische vluchtelingen die dagelijks Europa binnenkomen en hun
eigen land onder zeer moeilijke omstandigheden hebben verlaten; kunnen we met
grote zorg de problemen van deze groep tegemoetzien. Niet alleen voor wat
betreft de vluchtelingen, maar ook de soldaten, artsen en hulpverleners. Hallo Weekblad 23 maart 2017; Bron: DSM-5
Whitepaper Posttraumatische-stressstoornis