Deeleconomie
¨Wie anderen helpt,
helpt zichzelf¨ is een veelgelezen tegeltjeswijsheid en wil zeggen dat
hulpvaardigheid loont. Pro-sociaal gedrag motiveert en geeft mensen betekenis
aan hun leven; waardoor ze instaat zijn nauwe banden aan te gaan met anderen. Zeker
in deze eindejaartijd is het uitnodigen van een ´gast aan tafel´ vaker te zien
in publiciteitsacties van supermarkten en winkels. Lidl startte al weer enkele
weken geleden de stoelaanzet-actie; een extra stoel bijzetten aan het diner, verhoogt
de gezelligheid. Gast
aan tafel, koken voor een zieke collega, een carpool organiseren via het
internet en zonne-energie delen met je buren, allemaal zijn het voorbeelden van
de participatiemaatschappij die de Europese regeringen willen zien van hun
burgers. De zogenaamde deeleconomie, een ´feel good´ economie die voor iedereen
toegankelijk is en waar geluk en blijheid voor iedereen zijn weggelegd. Het is
een economie die het delen en collectief consumeren van onze overvloed
mogelijk maakt. Je maakt plaats voor een vluchteling of een eenzame buur
of verwelkomt een vakantieganger van Airbnb, die jouw appartement op waarde
schat. De betrokkenheid van mensen bij kleinschalige initiatieven en
hulporganisaties lijkt te groeien. Volgens
de jonge Amerikaanse psycholoog Daryl van Tongeren heeft de financiële crisis er
juist toe bijgedragen dat mensen hulpvaardiger zijn geworden en de noodzaak
hebben ingezien van elkaar te helpen in plaats van individualistisch door te
zetten. Met zijn Hope College onderzoekt hij, samen met anderen, het goede
leven en het effect van anderen helpen. Zijn conclusie is eenvoudig: mensen die
zeiden vaker voor een ander klaar te staan ervaren hun leven als zinvoller, dan
anderen die dat niet deden. De positieve effecten zijn helder: het versterkt je
zelfwaardering en gevoel van eigenwaarde. Want je voelt je beter over jezelf,
je voelt je gelukkiger; dus ben je meer in staat een ander te helpen. Mensen
voelen zich veiliger in een omgeving waarvan ze weten, dat de ander voor ze
klaar staat wanneer het nodig is. Helpen voldoet ook aan de basisbehoeften van
de mens; verbondenheid en autonomie worden versterkt waardoor je gevoel van
competentie verbetert. Helpen sterkt dus je psychosociale identiteit. Nog beter
wanneer de hulp meteen resultaat oplevert. De deeleconomie kent helaas ook een
negatieve kant; namelijk de steeleconomie, op zijn Spaans ´Cleptocracía´. De
negatieve kant van de deeleconomie is louter gericht op winst. Voorbeelden daarvan
zijn Uber of Airbnb. Beiden koppelen mensen aan elkaar via hun applicaties; de
een met vervoer, de ander met onderkomen. Maar beiden geven geen inkomensgarantie
af of sociale verzekering. Met andere woorden; geen werk of geen toerist, geen
inkomen. Hun monopolie is gewaarborgd. Voor de chauffeur of gastheer is de
situatie precair; want ondanks dat deze zijn privébezit kan vercommercialiseren,
blijft er een risico. De deeleconomie is maatschappelijk een megatrend en ontstaan vanuit
de crisis waarbij mensen zich bewuster werden van wat ze al hadden en hoe ze
die persoonlijke bronnen beter konden inzetten. Niets mis mee. Zelfredzaamheid
en participatiemaatschappij zijn geweldige fenomenen en noodzaken ook tot
oplettendheid. Hallo Weekblad 29-12-2016; Bron:
Dr. Daryl R. Van Tongeren Hope College; Flow, nummer 8, 2016