Angst & Vertrouwen

Maanden voor de eerste IS aanslag in Parijs, januari 2015, besloot de rector van de katholieke scholengemeenschap uit Etten-Leur, dat hij het geplande schoolreisje van zijn leerlingen naar de Franse hoofdstad afgelast. IS dreigde met aanslagen. Zijn motief was iedere mogelijkheid op gevaar uit te sluiten. Angst kwam voor hem op de eerste plaats. Angst voor een terroristische aanslag, angst voor verandering, angst voor een ongeluk, angst voor het Zikavirus; volgens de Belgische psychiater en filosoof Damiaan Denys zijn we momenteel geheel in de greep van angst. We doen alles om angst te vermijden, dan omdat we daadwerkelijk iets willen, zegt hij. Denys is gespecialiseerd in het behandelen van overdreven angstgevoelens.
Iedereen is weleens bang en iedereen kent angst. Angst is functioneel en helpt ons alert te reageren op gevaarlijke situaties. Angst hoort bij het bestaan. Het meest bang zijn we voor gebeurtenissen die onverwacht en onvoorspelbaar zijn; want iets dat dagelijks voorkomt daaraan wennen we meestal snel. Angst is gekoppeld aan plotselinge gebeurtenissen die verwondering en nieuwsgierigheid opleveren, maar tegelijkertijd ook grote schrik. Volgens Denys is het de disfunctionele kant van angst die ons zo verlamt. Het zorgt namelijk voor innerlijke onrust, piekeren, onzekerheid en verlies van energie. Iemand kan zelfs down zijn, louter uit angst. Negatieve gedachten nemen de overhand; ´ik ben niets waard, het is mijn schuld, ik kan het niet´. Soms zijn mensen zich niet eens bewust dat ze zichzelf op die manier ondermijnen en zo gevoelens van gebrek en gemis ontwikkelen. Boosheid, stress en somberheid zijn het resultaat. Plotselinge gebeurtenissen kondigen vaker veranderingen aan; nieuwe mogelijkheden waarbij we oude zekerheden verliezen. Wanneer we ons afsluiten voor het nieuwe en overal een dreiging zien; dan leren we nooit vrij te zijn en nieuwe kanten van onszelf te ontwikkelen. Een krachtige houding van vertrouwen versterkt juist kalmte en bewerkt bemoediging. We voelen ons fijn. Tevens tegenover anderen zijn we dan in staat een tolerante en vergevende houding aan te nemen. Kortom we functioneren beter. Volgens Denys gaat het dus om de keuze die we maken, naar aanleiding van een gebeurtenis. Hoe naar, verdrietig of moeilijk de gebeurtenis ook is, we kunnen de gebeurtenis niet veranderen. Het is een feit. Wel hebben we de keuze te reageren vanuit angst of vanuit vertrouwen. Het gaat er niet om de angst weg te drukken, maar het gaat er om ook te luisteren naar gedachten van vertrouwen. ´Het komt wel goed´. Denys moedigt aan productief met onze angsten om te gaan om de kwaliteit van ons leven te verbeteren. Want wanneer je nooit gevaar loopt, weet je niet hoe het leven werkelijk is. Zijn boodschap is open te staan voor angst en het te omarmen, in plaats van ervoor te vluchten. Een nieuwe baan, een nieuwe liefde of een nieuwe woonplaats levert weliswaar angst op, maar tegelijkertijd is het de manier om te ervaren dat we vrije mensen zijn én dat anderen ons steunen, bemoedigen en liefhebben. Gepubliceerd in Hallo Weekblad 15 september 2016; Bron: Flow 6-2016; Overstappen van angst naar vertrouwen; Eveline Tromp op YouTube; www.filosofie.nl