La Verderol

Volgens Freud zijn mensen als een ijsberg waarvan slechts het topje te zien is. 10% is zichtbaar boven het water en het onderbewuste en onbewuste deel, beiden zo´n 90%, bevinden zich onder water. Alles wat zich onder water bevindt is het onderbewustzijn, verdrongen trauma´s, verlangens en dromen. Sigmund Freud, de vader van de psychoanalyse, was een neuroloog geboren in een arme Joodse familie in 1856 in de Tsjechische Republiek. Tot op de dag van vandaag heeft hij het denken over de psyche radicaal verandert met begrippen als narcisme, doodsdrift en Oedipuscomplex. Hij werd een van de meest invloedrijke en controversiële figuren uit de 20ste eeuw. Hij studeerde in Wenen en na zijn afstuderen als arts, richtte hij zijn onderzoek op verdovende middelen waaronder cocaïne. Hij wilde een verslaafde vriend helpen. Freud had een grote interesse in cocaïne en gebruikte het zelf ook. Hij verborg zijn enthousiasme niet. Verdovende middelen waren voor hem een manier om de geest te onderzoeken

Roze Wolk is de titel van de recente documentaire van Anne-Marieke Graafmans, een Nederlandse filmmaakster. Zij maakte mee hoe het is om als kersverse moeder juist niet op een roze wolk te zitten, zoals altijd wordt beweerd. Maar hoe eenzaam en ongelukkig je bent wanneer je na de geboorte van je kindje een postnatale depressie krijgt. Wereldwijd krijgt een op de tien vrouwen een postnatale depressie na de geboorte van hun kind. De documentaire laat op een gevoelige manier zien hoe het werkelijk is om een postnatale depressie te hebben. Vier jonge moeders vertellen over de pijn en machteloosheid, die ze ervoeren doordat ze geen liefde konden geven aan hun pasgeborene.  Ze voelen zich lusteloos, moe, in paniek en boos. Het is moeilijk uit te leggen wat er precies in hun innerlijk omgaat. Gevoelens van schaamte omdat ze niet goed voor hun baby kunnen zorgen; soms weten ze niet eens wanneer ze de baby moeten verschonen. Ze voelen zich onzeker en belast om aan de wensen van de omgeving te

Maanden voor de eerste IS aanslag in Parijs, januari 2015, besloot de rector van de katholieke scholengemeenschap uit Etten-Leur, dat hij het geplande schoolreisje van zijn leerlingen naar de Franse hoofdstad afgelast. IS dreigde met aanslagen. Zijn motief was iedere mogelijkheid op gevaar uit te sluiten. Angst kwam voor hem op de eerste plaats. Angst voor een terroristische aanslag, angst voor verandering, angst voor een ongeluk, angst voor het Zikavirus; volgens de Belgische psychiater en filosoof Damiaan Denys zijn we momenteel geheel in de greep van angst. We doen alles om angst te vermijden, dan omdat we daadwerkelijk iets willen, zegt hij. Denys is gespecialiseerd in het behandelen van overdreven angstgevoelens. Iedereen is weleens bang en iedereen kent angst. Angst is functioneel en helpt ons alert te reageren op gevaarlijke situaties. Angst hoort bij het bestaan. Het meest bang zijn we voor gebeurtenissen die onverwacht en onvoorspelbaar zijn; want iets dat dagelijks voorkom

Angststoornissen zijn er in vele vormen: enkelvoudige fobieën, paniekstoornis, dwangstoornis, sociale fobie, PTSS, straatvrees. En zelfs binnen deze categorieën kan angst op verschillende manieren worden geuit. De overeenkomst tussen de verschillende angststoornissen is dat ze gekenmerkt worden door experiëntiële vermijding. Eenvoudig gezegd: het proberen te vermijden, controleren of veranderen van bepaalde innerlijke ervaringen. Denken, voelen, herinneren, waarnemen, dromen, besluiten en plannen zijn allemaal innerlijke ervaringen die zowel positief als negatief hun uitwerking kunnen hebben en goede of slechte gevoelens teweegbrengen. Logisch dat innerlijke ervaringen die te maken hebben traumatische gebeurtenissen het liefst worden vermeden als ware het een fobie. Bij een fobie denken de meeste mensen aan iets in de buitenwereld dat hen angst aanjaagt, of waarvoor ze een enorme afkeer voelen; zoals kakkerlakken, spinnen of vliegen. Echter zijn er ook mensen die een fobie voor inne

Iedereen kan chronische eenzaamheid krijgen. Een 12-jarig meisje dat naar een nieuwe school gaat; een jonge man die na het opgroeien in een dorp zich verloren voelt in de grote stad; een leidinggevende die het te druk heeft met zijn carrière en daardoor te weinig tijd heeft voor zijn vrienden; een weduwnaar voor wie het moeilijk is contact te maken met anderen omdat zijn echtgenote dat doorgaans deed. Het wijdverspreide gevoel van eenzaamheid komt in alle leeftijden voor en is momenteel onderwerp van verschillende internationale studies en publicaties.  Volgens onderzoek blijkt dat een op de drie Europeanen zich vaak alleen of regelmatig eenzaam voelt. In 2012 werd in Nederland in opdracht van het Leger des Heils een onderzoek gedaan naar eenzaamheid. Hieruit bleek dat eenzaamheid een groeiend probleem is. Sinds 2008 is het percentage van mensen dat aangeeft eenzaam te zijn, gestegen met 5%. Uit het onderzoek blijkt ook dat jongeren van 18 tot 24 jaar zich vaker eenzaam voelen; en nie

De meeste mensen hebben een natuurlijke ‘rem’ op hun impulsen en weten wanneer het nodig is te stoppen met te veel drinken, eten, gokken en boos zijn. Stoornissen in de impulscontrole is een groep psychische aandoeningen waarbij degene geen of weinig beheersing heeft van zijn natuurlijke impulsen. Bij verslavingen, boulimie, sommige seksuele stoornissen en nagelbijten, krabben, haren uittrekken gaat het om neigingen waartegen moeilijk weerstand kan worden geboden. Soms wordt gesproken over een gedragsstoornis want de problematische zelfbeheersing van emoties en gedrag staat centraal en kan diegene en of anderen schade aanrichten en conflicten veroorzaken met de autoriteiten. Allemaal verliezen we wel eens de controle over onze impulsen. Echter, voor sommige mensen is dit gebrek aan controle pathologisch. Zij zijn niet in staat te ‘remmen’. Er is een grote behoefte om stoornissen in de impulscontrole te begrijpen want brandstichting, diefstal, agressieve uitbarstingen, promiscuïteit e

Volgens Nictiz het Nederlandse expertisecentrum voor standaardisatie en eHealth worden we steeds ouder en krijgen we steeds vaker te maken met chronische ziekten die vragen om nieuwe oplossingen om de gezondheidszorg toegankelijk én betaalbaar te houden. Een van deze nieuwe manieren is telemonitoring; zoals het nog voorzichtig door de media én ziektekostenverzekeraars wordt genoemd.  Telemonitoring maakt het mogelijk dat de arts of zorgverlener de patiënt op afstand kan begeleiden. Steeds vaker wordt het ingezet voor chronisch hartfalen, COPD, diabetes en ook in de geestelijke gezondheidszorg. Alhoewel dat in Nederland nog minder bekend is. Maar in landen waar de afstanden groter zijn zoals in de VS, Australië of Groot-Brittannië wordt al langer psychologische telemonitoring gebruikt en met positief resultaat. In je eigen tijd en in een veilige omgeving is het mogelijk een therapieconsult te hebben met je eigen psycholoog. Communicatietechnologie zoals Skype en Vsee zijn veilig en gra

Dr. Richard Grucza is onderzoeker aan de universiteit van Washington en onderzoekt over lange periodes het alcoholgebruik van mannen en vrouwen. Het eerste onderzoek was in 1991 tot 1992 bij vrouwen tussen de 30 en 40 jaar; het andere tien jaar later bij een andere groep. De conclusie was dat vrouwen geboren tussen 1954 en 1963 meer alcohol drinken en een groter risico hebben op het ontwikkelen van een alcoholverslaving dan degenen die geboren waren op het eind van de Tweede Wereldoorlog en vlak daarna. De naoorlogse generatie ging studeren en uit werken waardoor ze meer koopkracht had en minder belemmerd werd door het stereotype huisvrouwmodel van hun moeder.  De laatste jaren is alcoholmisbruik bij vrouwen alarmerend toegenomen. Met name onder hoogopgeleide vrouwen is problematisch alcoholgebruik met bijna 50% gestegen en naar verwacht zal deze trend zich doorzetten. Dit betekent dat er duidelijk minder verschil is in het alcoholgebruik bij mannen en vrouwen. Het is algemeen aanvaar

De ‘Sensation Seeking Scale’, een psychologische test om ‘spanningsbehoefte’ te meten, stamt uit 1964 en werd ontwikkeld door Marvin Zuckerman. Zuckerman was als psycholoog verbonden aan de Universiteit van Delaware. Hij bleek zijn tijd vooruit. Tegenwoordig wordt het concept ‘spanningsbehoefte’ geregeld gebruikt om risicogedrag te onderzoeken. Onder andere, van onverschrokken durfals die vanaf driehoog in een zwembad duiken of selfies maken op hoge klif. Het is dagelijkse kost op de sociale netwerken. Sommigen nemen zelfs deel aan een reality show die zich afspeelt in Syrisch oorlogsgebied zoals de Australische reality “Go Back to Where You Came From” uit 2013. Geweerkogels vlogen de deelnemers letterlijk om de oren. Sommige mensen zijn dus duidelijk op zoek naar spanning en hebben daaraan een grote behoefte. Volgens Zuckerman kan deze persoonlijkheidstrek gedefinieerd worden als het zoeken naar nieuwe, moeilijke en intense ervaringen en de bereidheid om daarvoor immense risico’s te

Eerder in deze rubriek schreef ik over de opkomst van e-health en het internet in de geestelijke gezondheidszorg. Nieuwe technische ontwikkelingen maken het mogelijk dat informatie op een eenvoudige manier beschikbaar is voor alle mensen. Informatie over ziektebeelden kan bijdragen aan een betere psycho-educatie en dat is positief. Echter de beschikbaarheid van deze informatie heeft ook nadelige gevolgen. Met een beetje Googlen denkt men vol overtuiging de diagnose te kunnen stellen van de stemmingswisselingen van de echtgenoot of wordt een familielid de kwalijkste persoonlijkheidsstoornis toegedicht. Dokter Google heeft het niet altijd bij het rechte eind. Nog een stap verder gaan de gezondheidsapps die als paddenstoelen uit de grond schieten. Applicaties voor smartphone of tablet die informatie geven en data bijhouden en waarin de gebruiker zelf hun gegevens kunnen invoeren. Er zijn zowel gratis als betaalde apps op de markt, die je hartritme meten, etiketten op gevaarlijke E-nummer