Milgram’s experiment

Stanley Milgram was een Amerikaanse sociaalpsycholoog en doceerde aan de Yale Universiteit. Hij kwam in de jaren zestig in opspraak wegens zijn controversiële gehoorzaamheidstest, waarbij hij aantoonde dat mensen zonder nadenken gehoorzamen aan een autoriteit. De gehoorzaamheidstest ontwikkelde hij vanwege zijn nieuwsgierigheid naar menselijk gedrag. Hij vroeg zich af hoe het had kunnen gebeuren dat de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog in opdracht van hun meerdere anderen vermoorden. Feitelijk focuste hij op de donkere kant van gehoorzaamheid. Door de gruwelijke aanslagen in Parijs moest ik denken aan het experiment van Stanley Milgram om te kunnen begrijpen wat er in deze jongens omging. De aanslagplegers zowel bij de recente aanslagen, als eerder bij de aanslagen op het redactiekantoor van Charlie Hebdo en de Thalys, waren jong en traden zeer beheerst en gecontroleerd op in opdracht van een hogere macht of autoriteit.

In het experiment van Milgram werden (betaalde) deelnemers uitgekozen met verschillende opleidingsachtergrond en in de leeftijd van 20 tot 50 jaar. Voorafgaand aan het experiment werden ze geïnformeerd dat het ging om het meten van ‘de invloed van straf bij leren’. De deelnemer kreeg de rol van leraar en een acteur nam de rol van leerling op zich. Overigens wist de deelnemer niet dat de ander een acteur was. De straf bestond eruit dat de leraar elektrische schokken toediende aan de leerling wanneer deze een fout antwoord gaf. Bij een fout antwoord moest een stroomschok van oplopende sterkte worden toegediend. Het onderzoek ging in werkelijkheid over de invloed van autoriteit en of de onderzoeksleider (als autoriteit) de deelnemer ertoe kon bewegen grenzen van pijn en compassie te overschrijden. Dat is nou juist de kern van het onderzoek. De onderzoeksleider nam verantwoordelijkheid op zich door bepaalde uitspraken te doen zoals: “The experiment requires that you continue.” of “I take full responsibility.”; als de deelnemer in gewetensnood kwam wanneer het voltage werd opgevoerd. De testresultaten waren schokkend en opzienbarend tegelijkertijd. Ongeveer 80% van de deelnemers ging door met het geven van schokken tot de stroomsterkte de dood tot gevolg zou hebben. Echter wist de deelnemer niet dat er geen stroomschokken werden toegediend en de leerling (acteur) dus pijn simuleerde. De aanslagplegers in Parijs waren normale jongens geboren en getogen in België of Frankrijk, opgegroeid in achterstandswijken of ‘banlieues’ met nauwelijks toekomstperspectief, waar ze gemakkelijk geradicaliseerd raakten. Al eerder kwam het daar tot gevechten, brandstichting en straatoproer. De ongelijkheid in de samenleving wakkerde hun motieven aan om zij aan zij te vechten met de Islamitische Staat of andere geradicaliseerde groepen. Een kwart van de jongens die in Syrië vochten komt uit Frankrijk. Bij thuiskomst hebben ze alle binding met hun familie verloren en zijn volledig vervreemd geraakt van de samenleving. Ze zijn niet meer te helpen. Ze zijn bereid tot het uiterste te gaan en zelfs hun eigen leven op te geven. Hetgeen dus tot bijzonder explosieve en gevaarlijke situaties kan leiden. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Experiment_van_Milgram; Gepubliceerd in Hallo Weekblad 26 novembeer 2015.