La Verderol

Stanley Milgram was een Amerikaanse sociaalpsycholoog en doceerde aan de Yale Universiteit. Hij kwam in de jaren zestig in opspraak wegens zijn controversiële gehoorzaamheidstest, waarbij hij aantoonde dat mensen zonder nadenken gehoorzamen aan een autoriteit. De gehoorzaamheidstest ontwikkelde hij vanwege zijn nieuwsgierigheid naar menselijk gedrag. Hij vroeg zich af hoe het had kunnen gebeuren dat de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog in opdracht van hun meerdere anderen vermoorden. Feitelijk focuste hij op de donkere kant van gehoorzaamheid. Door de gruwelijke aanslagen in Parijs moest ik denken aan het experiment van Stanley Milgram om te kunnen begrijpen wat er in deze jongens omging. De aanslagplegers zowel bij de recente aanslagen, als eerder bij de aanslagen op het redactiekantoor van Charlie Hebdo en de Thalys, waren jong en traden zeer beheerst en gecontroleerd op in opdracht van een hogere macht of autoriteit. In het experiment van Milgram werden (betaalde) deelnemers uit…

Op dit moment zijn er meer vluchtelingen dan ooit. Gezondheidsorganisaties hebben berekend dat er wereldwijd 53 miljoen mensen geen onderkomen hebben. In Europa is er veel kritiek op het vluchtelingenbeleid. Burgers laten niet na hun ongenoegen te uiten en geregeld moet een opvangcentrum het ontgelden. De Hongaarse journaliste Petra László bracht Osama Abdul Mohsen, met zijn zoontje in zijn armen, ten val terwijl hij trachtte te ontkomen aan de politie op de grens tussen Hongarije en Servië. Het voorval werd door andere journalisten op video vastgelegd. Mohsen woont nu in Madrid en is daar werkzaam bij een opleiding tot voetbaltrainer. Petra László werd voor haar onbehoorlijke gedrag ontslagen en vanwege het verlies van haar baan klaagt zij nu Mohsen aan. Mijn conclusie is dat het László volledig aan empathie ontbreekt. Empathie lijkt tegenwoordig een toverwoord. Het is een ander woord voor inlevingsvermogen en is afgeleid van het Griekse woord empatheia; of invoelen. Op de Spaanse TV…

Eerder schreef ik over de opkomst van E-health in Nederland en de behandelprotocollen die daarvoor zijn ontwikkeld. Een daarvan is het KOP model van Paul Rijnders en Els Heene. Zij ontwikkelden een betrekkelijk eenvoudig schema waarin de klacht wordt teruggebracht tot de klacht K is: de omgeving O, ondersteunend en/of belemmerend; plus P de persoonlijke invloed op de klacht. Het KOP model wordt geregeld gebruikt als hulpmiddel om de patiënt en zijn omgeving te informeren over zijn klacht en de kenmerkende gewoonten en reactiepatronen die ermee samenhangen. Nederland kent een grote groep mensen die lijden aan chronisch psychische klachten zoals een bipolaire stoornis, een psychotische stoornis of steeds terugkerende depressies en angststoornis. Het niet adequaat (en preventief) behandelen van deze groep leidt dikwijls tot hoge kosten als gevolg van school- en werkverzuim en problemen in de sociaal-relationele sfeer. Geregelde therapeutische ondersteuning ter preventie van terugval help…

Een voorloper van e-health programma’s zoals we die momenteel kennen is ongetwijfeld de Stichting Korrelatie. Ouderen herinneren zich vast de oproep aan het eind van een beroerend tv-programma. Er werd een telefoonnummer getoond wat de kijker kon bellen om met een ervaren hulpverlener te praten. Het doel van Korrelatie was om mensen, die eenzaam waren en geestelijk in de knoop, telefonisch hulp te bieden. De Stichting Korrelatie werd eind 1965 opgericht door Dolf Coppes, priester en dagsluiter bij de KRO televisie. Nederland is Europees koploper als het gaat om de ontwikkeling van e-health. Door de wijdverbreide infrastructuur van internet (thuis en op het werk) en gratis wifi in de openbare ruimte loopt Nederland voorop. E-health oftewel ‘blended care’ is niet meer weg te denken uit de Nederlandse gezondheidszorg. Voor zover wetenschappelijk onderzocht is e-health doelmatig en niet plaatsgebonden, wat een positief effect heeft op de toegankelijkheid van de zorg en patiënten bereikt d…

Al een tijdje is SOLK de afkorting voor: somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. Klachten als fibromyalgie, hoofdpijn, buikpijn, prikkelbare darmsyndroom, spierpijn, nekpijn en hartkloppingen bezorgen niet alleen de patiënt een onzeker gevoel. Ook de huisarts is vertwijfeld want vaak houden de klachten lang aan en is er geen aanwijsbare lichamelijke oorzaak te vinden. Volgens richtlijnen volgen huisartsen vanaf 2013 een speciale behandeling voor patiënten met dergelijke onverklaarbare klachten terwijl het aantal patiënten alleen maar toeneemt. Meestal verwijst de huisarts naar een fysiotherapeut, een psycholoog of psychiater. Voor ouderen is een verwijzing naar een psycholoog of psychiater wel het laatste waar ze aan denken en op zo’n verwijzing reageren zij vaak verontwaardigd. Zij voelen zich namelijk echt ziek en de klachten zijn een rem op hun dagelijks leven. Want met aanhoudende pijn en vermoeidheid is het geen pretje om met vrienden af te spreken of familiebezoe…

Mensen met minderwaardigheidsgevoelens leggen over het algemeen een enorme dadendrang aan de dag. Soms leidt dit tot een overmatige prestatiedrang waarbij men tot het uiterste gaat en zoveel mogelijk van zichzelf vergt in de hoop positieve reacties van anderen te ontvangen en zo de meerwaardigheid zeker te stellen. In de psychotherapie wordt dit overcompensatie genoemd. Overcompensatie kan sociaal onaanvaardbare situaties tot gevolg hebben waarbij men tot het uiterste gaat om erkenning te krijgen. Voor de ene mens betekent overcompensatie dat de strijd nooit gestreden is en voor de andere betekent dit simpelweg de terugtocht gaan onder het voorwendsel dat de strijd is verloren. Ook de laatste lijdt onder minderwaardigheidsgevoelens. Het opmerkelijke van iemand met minderwaardigheidsgevoelens is dat er een kernachtige overtuiging is van minderwaardigheid en dat men gewoon vergeet over talenten, bekwaamheden en vaardigheden te beschikken. Alleen men ervaart, voelt en ziet dat niet van z…

Op het oog hebben Albert Einstein en Elvis Presley weinig met elkaar gemeen. Echter beiden hadden het syndroom van Asperger. Aspergersyndroom is een pervasieve ontwikkelingsstoornis in het autistische spectrum; vernoemd naar de Weense psychiater en kinderarts dr. Hans Asperger. Met pervasieve ontwikkelingsstoornis wordt bedoeld dat gedurende het hele leven allerlei facetten van het syndroom het leven bepalen. Of het nu gaat om de interactie met anderen, communicatie, relaties, vrije tijd of werk; de primair andere denkstijl van mensen met Aspergersyndroom is overal én altijd. Albert Einstein wordt gezien als een van de belangrijkste natuurkundigen en ontving voor zijn werk een Nobelprijs. Wel had hij eigenaardig gedrag en liep bijvoorbeeld geregeld zonder sokken. Elvis Presley was een beruchte alleseter; at tot hij er misselijk van werd. Hij gebruikte drugs en medicijnen door elkaar zonder aanleiding. Na een concert gaf hij nooit een toegift en had een grote behoefte aan routine en co…

Geweld en gewelddadigheid zijn er in verschillende vormen. Soms heeft men meerdere geweldservaringen ondervonden of juist maar een die het belangrijkste was. Gewelddadigheid doet inbreuk op basisbehoeften en schendt de veiligheid, autonomie, vrijheid en geloofsovertuiging van het individu. Het lijkt erop dat men steeds meer geweldservaringen op doet in het leven. Het leed dat het oplevert is zinloos en tegelijkertijd maakt het posities duidelijk. Bij geweld in welke vorm dan ook, is er altijd sprake van een dader en een slachtoffer. Daders en slachtoffers zijn twee verschillende mensen. Daders houden zich schuil of zijn daartoe genoodzaakt. Ze zijn afwijzend, verwaarlozen en negeren. Niemand wil een dader zijn en niemand wil een dader kennen. Er bestaat geen lotgenotengroep voor daders. Ze delen geen gemeenschappelijke emoties. Daders zijn dikwijls tiranniek, introvert, autoritair en paranoïde. In de regel zijn ze gevoelig voor autoriteit en komen dan ook zelden in aanraking met justi…

Na een terroristische aanval zoals onlangs in Parijs op het kantoor van Charlie Hebdo of het zien van de onthoofdingsvideo’s van IS kan het zijn dat iemand slecht slaapt; geregeld wakker wordt en nachtmerries heeft. Ik herinner me na de aanslag 9/11 op het WTC in New York dat er zich in Rotterdam meer mensen met slaapstoornis en nachtmerries meldden. Herinneringen aan het bombardement op Rotterdam in mei 1940 werden weer herbeleefd. Een nachtmerrie lijkt als het meespelen in een thriller. We beven van angst, iemand zit ons achterna, we willen wegkruipen maar kunnen nergens heen en waar we ook kijken worden we opgeschrikt door het noodlot. Wanneer we wakker worden zijn we nog enkele seconden verstijfd en verkrampt van angst. Iedereen heeft wel eens een nachtmerrie. Zo`n 7 tot 10% van de Nederlandse bevolking heeft meerdere keren per maand een nachtmerrie en 2 tot 3% heeft meerdere nachtmerries per week. Maar liefst een half miljoen Nederlanders heeft dus meerdere nachtmerries per week.…

December is de maand waarin we samen komen met familie en vrienden. Het is de tijd van verdraagzaamheid en goede voornemens. Stoppen met roken, meer bewegen, gezond eten en dankbaar zijn voor wat er is, zijn dikwijls populair. Wat een maand van verdraagzaamheid moet zijn, wordt helaas ook vaak een tijd van onenigheid en kwetsing. Het is een feit. Hoe inniger we met iemand omgaan en hoe dichter de ander bij ons staat, hoe groter de kans dat we een deukje oplopen en pijn lijden. Het gebied van de liefde is dan een no-go-area waar we niet alleen slachtoffer zijn, maar vaker zelf ook dader. In Duitsland onderzoekt de Berlijns psychiater Michael Linden verbittering in mensen. Hij spreekt van een ‘posttraumatische verbitteringsstoornis’ waarmee hij bedoelt dat verbittering tot een pathologie voert. Degene die aan deze stoornis lijdt heeft een externe focus en is er van overtuigd dat veranderingen in de omgeving dé oplossing brengen, in plaats van de eigen houding te veranderen. Zo komt men …