Pijn is een signaal

Pijn is een waarschuwing dat er iets mis is in ons lichaam of onze geest. Gezondheid wordt vaker gedefinieerd als het afwezig zijn van ziekte. De functie van pijn is gezondheid na te streven. Pijnbestrijding is het streven om pijn te voorkomen en wanneer we geen aandacht aan pijn geven dan kan dit nadelige gevolgen hebben, zowel psychisch als lichamelijk. Automutilatie of zelfverwonding is het opzettelijk direct beschadigen van het lichaam bijvoorbeeld door snijden of branden zonder zich werkelijk bewust te zijn. De bedoeling van zelfverwonding is het bereiken van ontspanning en controle, zodat negatieve gevoelens verdwijnen. Toch zijn de gevolgen negatief, want er zijn littekens die gekoppeld worden aan gevoelens van schuld, waardeloosheid en zelfhaat. Psychische pijn wordt op die manier dus omgezet naar lichamelijke pijn om weer tot psychische pijn te verworden. Het spreekt voor zich dat pijn zowel lichamelijk als psychisch lijden inhoudt. Pijn kan duidelijk zichtbaar zijn aan de symptomen die iemand heeft; een ontsteking, wond en breuk zijn niet mis te verstaan. Omdat we weten wat er aan de hand is kan de pijn worden behandeld. Bij psychische pijn is dit ingewikkelder vanwege de verschillende vormen waarin de pijn kan voorkomen. Psychische pijn uit zich in gevoelens van angst, boosheid of verdriet en gaat schuil achter depressie, verslaving of fobieën. Meestal wordt psychische pijn miskent of zal iemand er alles aan doen om deze pijn te verdringen, maar vaker zal het lichaam op die verdringing gaan reageren door onwel bevinden. Heftige gevoelens van wanhoop en onmacht kan iemand juist stimuleren om actie te ondernemen en gezondheid te herwinnen. Psychische pijn is als een alarmbel en heeft een verborgen boodschap. In sommige gevallen is de pijn van angst, verdriet, wanhoop zo groot dat er sprake is van psychopathologie. Deze pijn komt geregeld terug en lijkt chronisch geworden. Zelfs dan kan het belangrijk zijn deze pijn bewust te worden, te begrijpen en er naar te handelen. De verborgen boodschap kan een aanwijzing zijn voor persoonlijke groei om meer autonomie en gezondheid te bereiken. Wanneer pijn gekoppeld is aan schuldgevoelens dan zijn mensen dikwijls geneigd zich te isoleren om de pijn verborgen te houden. Contact met anderen wordt dan vermeden. Het tegengestelde komt ook voor; pijn wordt gebruikt om de ander te manipuleren want door pijn te overdrijven krijgt men misschien de aandacht waarnaar zo wordt verlangd. Echter bereikt men daarmee vaker meer isolement. Het is het isolement dat het lijden van psychische pijn voor mensen zo ondraaglijk maakt. Want buiten het ziekenhuis of de inrichting zijn er weinig plaatsen waar pijn wordt geduld en getroost. Het zien van pijn levert namelijk gevoelens van onbehagen op. Pijn van de een bezorgt de ander onmachtsgevoelens; waardoor die dan geneigd is suggesties te doen, hoe de een beter met zijn pijn kan omgaan. Uiteindelijk zal dit leiden tot beschuldiging aan het adres van degene die pijn lijdt omdat hij het niet anders doet. Gepubliceerd in Hallo Weekblad 30 oktober 2014, Bron: Piet Weisfelt, Op weg naar gezondheid