Signalen van het lichaam

Het menselijk lichaam vertelt ongelofelijk veel over de mens en niet alleen over zijn stofwisseling, spiermassa en vetpercentage. In de modevormgeving gaat het vooral om het lichaamsmodel. Vrouwen worden getypeerd als appel, peer, plank of zandloper en mannen als zwaar, gespierd of slank. Niet alleen in de mode worden lichaamsmodellen geduid, ook in de psychotherapie bestaat er een therapeutisch standpunt waarin de lichaamsvorm als hulpmiddel wordt gebruikt om diepere psychische patronen te duiden en te analyseren.
Alexander Lowen (Amerikaanse psychotherapeut) was een van de grondleggers van de bio-energetica. De leer waarbij lichaamshouding en lichaamstaal als wezenlijke hulpmiddelen in de psychotherapie worden ingezet. Hij was van mening dat de traditionele analyse daarin tekort schoot. Zijn interesse in de samenhang tussen lichaam en geest bracht hem in contact met Wilhelm Reich (Oostenrijks-Amerikaanse psychiater) die een lichaamsgerichte psychotherapie had ontwikkeld uitgaande van het karakter van de mens. Reich ontdekte namelijk dat de mens zich tegen psychische pijn wapent door middel van een chronisch spierpatroon en lichaamsspanning. Deze ‘karakterpantsering’ is, volgens Reich, de menselijke manier waarop hij zijn gevoelige innerlijk beschermt en als zodanig zijn lichaam modelleert. Reich beschreef vijf karakterstructuren; schizoïde, orale, psychopathische, masochistische en rigide karakter. Elk met een eigen defensiepatroon en spierspanning. Volgens hem is de mens nooit helemaal precies het ene of het andere karakter. Ieder mens draagt alle vijf in zich en afhankelijk van de omstandigheden kunnen zij meer of minder actief zijn.
Mensen neigen altijd tot rationaliseren, doch is de mens veel intelligenter dan het zelf denkt. Het menselijk lichaam is juist de harddisk waarop alle ervaringen worden bewaard. Soms zijn er ervaringen van het menselijk lichaam die op de harddisk diep in de rootdirectory worden weggeschreven. Een teveel aan werk, alcohol, drugs en eten zijn krachtige anesthetica om het lichaam te verdoven. Toch is het lichaam uiterst vernuftig, om te laten weten dat er nog iets is dat nog wat ‘processing’ nodig heeft, voor het verder kan. Door allerlei signalen van het lichaam zoals kwaaltjes, ziektes en pijntjes wil het lichaam duidelijk maken dat er iets niet klopt. Dat er iets aan de hand is. Want het lichaam liegt niet. Het gebruikt regelmatig ziekte als middel, om aan te geven waarmee we nog niet ‘klaar’ zijn. Het rare gevoel in de onderbuik, de brok in de keel, de last op de schouders, zinloos wakker liggen en futloosheid zijn allemaal signalen en intuïtieve ingevingen van een onbewuste herinnering aan iets dat nog gekend moet worden. Opdat we ons bewust worden en in contact kunnen komen met verdrongen pijnlijke ervaringen. Wanneer die verwerkt zijn kunnen we weer verder gaan. Intuïtief weten we dikwijls beter wat goed voor ons is. Het ontwikkelen van de intuïtie is eigenlijk onontkoombaar om als mens te groeien. Daarmee ontsnappen we aan het rationaliseren, dat zich doorgaans heen en weer beweegt tussen angst en twijfel, wat beiden slechte raadgevers zijn.
Bron: Alice Miller: De opstand van het lichaam; 
Lise Bourbeau: Las cinco heridas que impiden ser uno mismo.