Alles onder controle
De meeste mensen kennen de film ‘As good as it gets’ waarin
Jack Nicholson alias schrijver
Melvin Udall telt bij alles
wat hij doet. Of Hamlet, uit het gelijknamige theaterstuk van Shakespeare, die steeds
niet kan beslissen en daardoor niet in actie komt. Of Howard Hughes, de excentrieke
playboy, die vanwege smetvrees zijn latere leven in afzondering doorbracht. Dit
zijn enkele voorbeelden van mensen die leden aan een obsessieve compulsieve
stoornis. Een obsessieve compulsieve stoornis bestaat uit
gedachten (obsessies) die steeds in je opkomen en handelingen (compulsies) die
je steeds blijft uitvoeren om controle te verkrijgen over een denkbeeldige angst. Nog een voorbeeld: je gaat op vakantie en trekt de
deur achter je dicht. Terwijl je de bagage in de taxi legt, denk je eraan of je
het gas hebt uitgedaan. De taxi vertrekt en hoewel je ongelofelijk je best doet
om de gedachte hieraan uit je hoofd te zetten en jezelf ervan te overtuigen dat
je dat zeker hebt gedaan. Kom je op een punt, dat je er niet meer onderuit kunt
en de taxi in allerijl terug laat rijden. Thuisgekomen zien je ogen dat het gas
uitstaat maar het dringt niet tot je door. Meerdere keren zet je het gas aan en
uit om je ervan te overtuigen dat het uit is.
Er zijn allerlei typen OCS. Sommige mensen tellen bij
alles wat ze doen of doen dingen met een ongekende nauwkeurigheid. Anderen wassen
per dag talloze malen hun handen of staan uren onder de douche. Weer anderen
hebben ‘vraaggedrag’, alleen het antwoord van de partner stelt gerust. Er zijn ook
mensen die precies het juiste willen zeggen en zo langzaam praten dat je zit te
popelen op je stoel om een opmerking te maken. Andere typen worden geobsedeerd
door gedachten. Ze zijn dikwijls buitengewoon bijgelovig. Het zien van een
lijkauto kan hun dag verpesten of een bepaalde buurt wordt consequent vermeden
om onheil af te wenden. Sommigen hebbenonbeheersbare gedachten aan seks en seksuele handelingen. Feitelijk gaat het bij allen om pathologische twijfel die voortkomt uit angst. Vanuit een gevoel van onzekerheid wordt een handeling of een gedachte gestart; men gaat controleren, wassen, tellen of denken en hoezeer degene snakt naar een gevoel van zekerheid dat alles in orde is, hij/zij kan dat idee maar niet krijgen. Het mag duidelijk zijn dat mensen die lijden aan OCS altijd een afschuw hebben van wat ze denken of doen. OCS is zeldzaam, ongeveer 2% á 3% van de Nederlandse bevolking lijdt eraan of heeft daaraan geleden; een lichtere mate komt voor bij ongeveer 15%. OCS kan tevens leiden tot een depressie en verslavingsgedrag zoals gokken, drugsgebruik, dwangmatig eten en seksverslaving (zoals in de film ‘Shame’ van Steve McQueen). De oorzaken van OCS zijn nog onbekend. Onderzoekers zijn het er over eens dat een genetische factor een rol speelt. Ook is bekend dat de mensen OCS ontwikkelen rond het 25e levensjaar, doorgaans is het dan gekoppeld aan een stressvolle periode in het leven.
Bron: Dr. Lee Baer, Alles onder controle
Dit
artikel is gepubliceerd in Hallo Weekblad op 3oktober 2012